راهنمای واکسیناسیون گربه ها

گردآوری: دکتر عقیل علیدوستی

واکسیناسیون گربه
انجام به موقع واکسیناسیون گربه یکی از مسئولیت‌های مهم برای کسانی است که سرپرستی و نگهداری گربه را بر عهد دارند. واکسن گربه، سیستم ایمنی حیوان را در برابر بیماری‌های مختلف تحریک می‌کند و از این طریق مقدار قابل توجهی آنتی‌بادی برای مواجهه با ویروس اصلی در بدن تولید می‌کند. سگ‌ها و گربه‌ها نیز، همانند انسان‌ها در معرض انواع بیماری‌های باکتریایی، عفونی و ویروس‌های مختلف قرار می‌گیرند که در بسیاری موارد، این بیماری‌ها می‌تواند سلامت پت را به خطر بیندازد و حتی او را بکشد.
انجام به موقع و منظم واکسیناسیون، باعث می‌شود بدن حیوان در برابر عوامل بیماری‌زا آمادگی اولیه داشته باشد و سیستم ایمنی بتواند کار خود را به درستی و به موقع انجام دهد. البته واکسیناسیون در کنار مزایا و فوایدی که برای سلامتی گربه‌ها دارد، مراقبت‌های خاصی دارد و در بسیاری موارد، عوارضی را نیز متوجه پت خواهد کرد که لازم است نسبت به آن آگاهی داشته باشید.

گربه‌ها به تزریق چه واکسن‌هایی نیاز دارند؟
در سراسر جهان، دامپزشکان و دانشمندان به طور منظم اطلاعات مربوط به واکسیناسیون گربه‌ها را بررسی می‌کنند. به این ترتیب روز به روز اطلاعات بیشتری درباره این موضوع به دست می‌آید. پانل واکسیناسیون گربه، متشکل از دامپزشکان و دانشمندان متعهد به سلامتی گربه‌ها است و به عنوان یک منبع معتبر استانداردهای واکسیناسیون گربه در نظر گرفته می‌شود.
دستورالعمل‌های آنها، که توسط انجمن آمریکایی دامپزشکان گربه سانان منتشر شده است. این اطلاعات، یکی از قابل اعتمادترین و پر‌استفاده‌ترین منابع در این زمینه هستند. این افراد متخصص، واکسن‌های مورد استفاده در گربه‌ها را به دو دسته تقسیم می‌کنند:
واکسن‌های اصلی (به شدت توسط اکثر دامپزشکان توصیه می‌شوند.)
واکسن‌های غیر اصلی (گاهی اوقات توسط دامپزشک شما توصیه می‌شوند.)

به کمک این طبقه بندی، شما می‌توانید به تصویر روشنی از نیازهای واکسیناسیون یک گربه دست پیدا کنید. به این ترتیب قادر خواهید بود تا به موقع نسبت به حفظ سلامتی حیوان خانگی‌تان و پیشگیری از بروز بیماری‌های مختلف اقدام کنید.
واکسن‌های اصلی شامل مواردی هستند که تزریق آنها برای همه گربه‌های جهان (مهم نیست که در کجا زندگی می‌کنند یا تحت چه شرایطی هستند)، توصیه می‌شود.
• واکسنهای هرپس ‌ویروس، پن‌لوکوپنی و کلسی ‌ویروس که با نام واکسن سه گانه شناخته میشود جزء واکسنهای اصلی گربه به حساب می آیند.
• واکسن‌های غیر اصلی که فقط برای گربه‌هایی که در معرض عفونت و خطر قرار گرفته‌اند و یا جهت حمایت بیشتر تزریق می‌شوند. (واکسن لوسمی، بوردتلا، ایدز یا نقص ایمنی، کزاز، کلامیدیا فلیس و غیره)

تزریق واکسن‌های اصلی گربه برای همه سرپرستان ضروری است و حتما صورت گیرد.
در صورتی که گربه‌ای را به سرپرستی گرفته‌اید و نمی‌دانید که واکسینه شده یا خیر، لازم است طبق نظر دامپزشک، یک دوره کامل از واکسن‌های اصلی برای او انجام شود. همه‌ی این موارد باید طبق نظر و صلاحدید دامپزشک تجویز و انجام شود. گربه‌های خانگی که سالم هستند و با گربه‌های دیگر تعامل ندارند، معمولا به تعداد کمتری واکسن نیاز دارند.

واکسن سه گانه گربه
مهم‌ترین و اصلی‌ترین واکسن گربه که در همه‌ جای دنیا به این حیوانات ملوس تزریق می‌شود، واکسن سه گانه یا FVRCP است. حروف R ، C و P ابتدای نام سه بیماری بسیار مهم است(RHINOTRACHEITIS ،CALCIVIRUS و PANLEUKOPENIA) که معمولا گربه‌ها را درگیر می‌کند و عواقب ناخوشایندی برایشان دارد.

بهترین زمان برای تزریق واکسن سه گانه، بین 6 تا 8 هفتگی است. قبل از این زمان به علت این که حیوان از شیر مادر تغذیه می‌کند، از طریق مادر، آنتی‌بادی لازم را دریافت می‌کند.


RHINOTRACHEITIS رینوتراکئیت
نوعی بیماری ویروسی است که دستگاه تنفس فوقانی حیوان را درگیر می‌کند و در صورت تشدید علائم، درمان ناموفق یا ضعیف بودن سیستم ریوی و ایمنی، خطر مرگ به همراه دارد.

CALCIVIRUS کلسی ویروس
نوعی بیماری ویروسی که باعث بروز زخم‌های خورنده در بافت‌های زنده حیوان می‌شود. این بیماری ابتدا از لثه شروع می‌شود و سپس به سایر بافت‌ها، سرایت کرده و باعث علائم گوارشی مانند استفراغ و مشکلات تنفسی شدید و حتی مرگ حیوان می‌شود.

PANLEUKOPENIA پنلوکوپنی
بیماری ویروسی که باعث آسیب به مغز استخوان، روده و پوست می‌شود. تب، بی‌اشتهایی، اسهال و استفراغ و در صورت تشدید علائم مرگ از عوارض ابتلا به این ویروس است.


واکسن هاری
واکسن هاری یکی دیگر از مهم‌ترین واکسن‌های گربه است که لازم است حتما برای پت تزریق شود. هاری نیز یک بیماری ویروسی مشترک بین حیوان و انسان است که دستگاه عصبی حیوان را درگیر می‌کند و باعث مرگ در انسان و حیوان می‌شود. هاری از طریق زخم باز، گاز گرفتن و بزاق حیوان مبتلا به هاری منتقل می‌شود و در صورت عدم درمان به موقع و سریع، باعث مرگ می‌شود.

برنامه واکسیناسیون بچه گربه
یک برنامه واکسیناسیون برای گربه در طول زندگی‌اش توسط دامپزشک ارائه می‌شود. با دامپزشک خود درباره فاکتورهای خطرناک و انواع واکسن‌های مورد نیاز صحبت کنید.
• 6-8 هفتگی:
واکسن سه‌گانه
• 10-12 هفتگی:
واکسن سه‌گانه
• 14-16 هفتگی:
واکسن سه‌گانه و هاری

برنامه واکسیناسیون گربه بالغ
برای حفظ ایمنی مناسب در طول زندگی، گربه بالغ شما باید در فواصل منظم برای واکسیناسیون اصلی و هرگونه واکسیناسیون غیراصلی برای بیماری‌هایی که در معرض آن قرار دارد واکسن‌های تقویت کننده دریافت کند. در حالی که دامپزشکان قبلاً تقویت کننده‌های سالانه را برای برنامه واکسیناسیون توصیه می‌کردند، اکنون انجمن دامپزشکان آمریکا توصیه میکنند که گربه‌های بالغی که در معرض قرار گرفتن خطرات کمی هستند، هر سه سال یک بار یادآور واکسیناسیون اصلی خود را دریافت کنند. هم‌چنین بر اساس سبک زندگی گربه شما، واکسیناسیون‌های غیراصلی توسط دامپزشک تجویز میشوند. برنامه واکسیناسیون گربه بالغ به شرح زیر است:
• یک سال پس از آخرین واکسیناسیون گربه
واکسن‌های اصلی: سه‌گانه و هاری
واکسن‌های غیر اصلی: لوسمی گربه‌سانان، بوردوتلا
• هر سه سال بعد از هر دوره واکسیناسیون گربه
واکسن‌های اصلی: سه‌گانه و هاری
واکسن‌های غیر اصلی: لوسمی گربه‌سانان، بوردوتلا

به خاطر داشته باشید که صرف نظر از میزان خطر محیطی گربه شما، با توجه به صلاح دید دامپزشک، نیاز به واکسیناسیون سالانه هاری باشد.

جدول واکسیناسیون گربه ها
سالانه چهارده تا شانزده هفتگی ده تا دوازده هفتگی شش تا هشت هفتگی
واکسن اصلی: FVRCP و هاری (Rabies) واکسن اصلی: FVRCP و هاری (Rabies) واکسن اصلی: FVRCP و هاری (Rabies) واکسن اصلی: FVRCP
واکسن غیر اصلی: FELV واکسن غیر اصلی: FELV واکسن غیر اصلی: FELV واکسن غیراصلی: FELV

واکسن گربه خیابانی
همه‌ی گربه‌ها، از جمله گربه‌های شهری یا گربه‌های خیابانی نیازمند واکسن‌های ضروری هستند. با توجه به تعداد زیاد این گربه‌ها در کشور ما، بدیهی است که آن‌ها واکسینه نمی‌شوند. این گربه‌ها متاسفانه عمر کوتاهی دارند و اگر از خطرات زندگی در خیابان جان سالم به در ببرند، احتمالا به انواع مختلفی از بیماری‌های ویروسی و عفونی مبتلا خواهند شد و جان خود را از دست خواهند داد. اگر قصد دارید از یک گربه خیابانی نگهداری کنید، لازم است در ابتدای کار او را نزد دامپزشک ببرید و واکسن‌های ضروری را برای او تزریق کنید.


عوارض نزدن واکسن گربه
بیماری، درد و احتمالا مرگ از مهم‌ترین عوارض نزدن واکسن به حیوان است. چنانچه گربه را به موقع واکسینه نکنید، او عمر طولانی نخواهد داشت و ممکن است بر اثر عوامل میکروبی، باکتریایی و ویروس‌ها جان خود را از دست بدهد.

گربه واکسینه نشده حتما باید از سایر حیوانات، خصوصا حیوانات دیگر، دور نگه داشته شود. همچنین هزینه‌ی درمان و نگهداری حیوان واکسینه نشده به مراتب بیشتر از تزریق واکسن است.

عوارض جانبی واکسیناسیون گربه
واکسن‌ها عوارض جانبی کمی دارند که بیشتر آنها خفیف هستند. موارد زیر ممکن است ناشی از عوارض جانبی واکسیناسیون گربه باشند:
تورم در محل واکسن
تب خفیف
بی‌حالی
کاهش اشتها
اسهال و/یا استفراغ

اگر بی‌حالی و تب بیش از 24 ساعت به طول انجامید یا اگر حیوان خانگی شما بسیار ناراحت به نظر می‌رسد؛ به دامپزشک خود اطلاع دهید. همچنین ممکن است محل تزریق کمی متورم و قرمز شود. این مشکل باید ظرف 14 روز کوچک شود و از بین برود. اگر تورم بیش از سه هفته به طول انجامید یا به نظر میرسد بزرگتر یا دردناک‌تر میشود؛ با دامپزشک خود تماس بگیرید.
اگرچه غیر معمول است، اما برخی از گربه‌ها ممکن است نسبت به واکسن واکنش آلرژیک داشته باشند و علائم خفیف تا متوسط را تجربه کنند که شامل خارش، کهیر یا قرمزی چشم و متورم شدن لب و گردن است. در موارد بسیار نادر، گربه‌ها ممکن است یک واکنش شدید داشته باشند که شامل موارد زیر هستند:
مشکل در تنفس
استفراغ
اسهال
لثه‌های کم رنگ
ضعف
مهم است که هر نشانه‌ای از واکنش آلرژیک را به دامپزشک بلافاصله گزارش دهید. هم‌چنین، اگر تورم در محل واکسن یا در نزدیکی آن افزایش پیدا کرد یا بیش از سه هفته طول کشید، به دامپزشک خود بگویید. اگرچه این مشکل نادر است، التهاب در محل واکسیناسیون می‌تواند به نوعی تومور سرطانی معروف به نام سارکوم تبدیل شود. در صورت بروز این اتفاق، نیاز به جراحی خواهد بود.

مراقبت‌های بعد از واکسیناسیون گربه
همه ما از اهمیت واکسیناسیون در پیشگیری از بیماری گربه‌ها آگاه هستیم. خوشبختانه، بیشتر حیوانات خانگی بعد از واکسیناسیون نیازی به مراقبت خاصی ندارند، زیرا حیوانات هیچ واکنش آشکاری نشان نمی‌دهند و به طور عادی زندگی خود را ادامه میدهند. با این حال، درصد کمی از حیوانات خانگی ممکن است واکنش ملایمی نشان دهند و برای یک یا دو روز ناراحت به نظر برسند. این موضوع کاملاً طبیعی در نظر گرفته می‌شود.
ممکن است متوجه شوید که گربه شما اشتهای خود را از دست داده است و فقط میخواهد دراز بکشند و استراحت کند. برخی از حیوانات شاید در محل تزریق دچار درد یا حساسیت شوند. این موارد بی‌شباهت به آنچه ما در مورد واکسیناسیون انسانی تجربه میکنیم نیست.
نکات زیر بهترین راه برای مراقبت از گربه در صورت بروز علائم هستند:
برای گربه خود مکانی گرم و دنج برای دراز کشیدن و استراحت فراهم کنید.
مطمئن شوید که گربه شما به آب و غذای مورد علاقه خود دسترسی دارد.
از نوازش یا بازی با گربه خود بپرهیزید، زیرا ممکن است بخواهد تنها بماند.
هر چند وقت یکبار گربه خود را از نظر راحتی چک کنید.
مهمترین چیزی که باید به خاطر بسپارید این است که واکنش‌های بعد از واکسیناسیون جای نگرانی ندارد. با رعایت نکات ذکر شده در بالا، حیوان خانگی شما به زودی به حالت عادی باز میگردد.